GOGORATU

• Kontratu bat sinatzerakoan, eskura ezazu kopia bat eta, gogoratu, AKTOREAK besteren konturako langileak garela. Gure kontratuak lan-kontratuak dira, Gizarte Segurantzarekin eta BEZ eta Lizentzia Fiskalik gabea.

• Langabezia eskatu behar duzunean, INEMeko bulegora iritsi bezain pronto, esan Artista zarela. Ezaugarri bereziak ditugu, beste langileekiko guztiz ezberdinak.

• Ikus-entzunezko lanak egin badituzu (zinea edo telebista), AISGEn, Jabego Intelektualaren Eskubideak Kudeatzen dituen elkartean, egin zaitez bazkide.

• Zure egoera indibiduala berrikusi: Kontuan izan zer kontratu mota duzun, zenbat sartzen duzun eta autonomoa zaren. Zerga-aholkulari batekin kontsultatzea da PFEZren atxikipen zuzena erabiltzen duzula ziurtatzeko.

  • Besteren konturako artistak (sektore artistikoko langileak): Ikuskizun eszenikoetan, ikus-entzunezkoetan edo musikaletan lan egiten duten langileentzat, baita jarduera horietako teknikari edo laguntzaileentzat ere, PFEZren gutxieneko atxikipen-tasa % 15etik % 2ra jaisten da.

  • Jarduera ekonomiko artistikoa duten artista autonomoak/profesionalak: gutxieneko atxikipen-tasa % 15etik % 7ra murrizten da, bi baldintza hauek betetzen badira:

    • Jarduera artistikoak lanaren eta jarduera ekonomikoen ondoriozko diru-sarrera guztien baturaren % 75 baino gehiago hartzen du.

    • Jarduera honen aurreko ekitaldiko diru-sarrera osoak 15.000€-tik beherakoak dira.

• Lanari buruzko edonolako zalantzarik baduzu, dei iezaguzu.

• Helbidea edo/eta telefonoa aldatzen badituzu, jakinaraz iezaguzu; denboraldi baterako kanpora joaten bazara ere bai, informazioa nora bidal diezazukegun jakiteko.

KOTIZAZIOEN ERREGULARIZAZIOA

Urtero, Gizarte Segurantzak gutun bat bidaltzen die aktoreei, dena zuzen dagoen aztertzeko. Gutun horretan honako hau zehazten da:

• Zer lanetan ibili zaren eta zer enpresarekin.
• Zenbat diru irabazi duzun (jasotako ordainsaria).
• Zenbat kotizatu den zugatik (oinarri kotizatua, hau da, zenbat ordaindu zaion Gizarte Segurantzari zure lanagatik).

Batzuetan, irabazi zenuen dirua eta zuregatik kotizatu zen dirua ez datoz bat. Orduan, Gizarte Segurantzak aldea kalkulatzen du, eta esaten dizu ea pixka bat gehiago ordaindu beharko zenukeen dena berdinduta gera dadin.

Zer egin dezakezu:

• Diferentzia hori ordaintzea erabakitzen baduzu, Gizarte Segurantzaren bulegora joan behar duzu, ordaintzeko dokumentu bat eskatu (kotizazio-buletina edo ordainketa-eredua deitzen zaio), eta gero bankura joan hura ordaintzera. Horrela, zure datuak osatuago geratuko dira Gizarte Segurantzan, irabazi zenuen diru guztia ondo islatuta balego bezala.
• Ez ordaintzea erabakitzen baduzu, ez da ezer larririk gertatzen, denbora pasatzen utzi eta kito. Baina zure lan-bizitzako dokumentuetan (zure "lan-historia" bezalakoak dira) kotizatutakoa islatuko da, gutxiago bada ere.

Zergatik izan daiteke garrantzitsua honako hauek ordaintzea:
Aldea ordaintzen baduzu, zure lan-bizitzak erakutsiko du zer irabazi eta kotizatu duzun zehatz-mehatz. Horrek lagunduko dizu eskatzen duzunean:

• Erretiroa (pentsioa).
• Gizarte Segurantzaren beste laguntza batzuk.

Horregatik, garrantzitsuagoa da 50 urte edo gehiago badituzu egitea, urte batzuen buruan kotizazio horiek zure pentsioa kalkulatzeko balioko baitute.

LABURBILDUZ:
 

• Gizarte Segurantzak esaten dizu aldea dagoen irabazi duzunaren eta kotizatu zenaren artean.
• Ordain dezakezu zuzentzeko edo ez ordaintzeko eta dagoen bezala uzteko.
• Batez ere erretirotik gertu bazaude ordaintzea komeni da, aurrerago mesede egingo baitizu.